تاریخ جوزقی

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- در میان رجال سیاسی و مشهور و اثرگذار تاریخ معاصر ایران هیچ شخصیتی به پیچیدگی احمد قوام یا قوام‌السلطنه نیست که در صحنه سیاست تلخ و شیرین آن را آزموده و هم ستایش شنیده و هم سرزنش. هم تحقیر کرده حتی شاه را و هم تحقیر شده. به همین خاطر یکی از القاب او «چرچیل ایران» است چرا که سیاست‌مدار مشهور انگلیسی نزد ایرانیان نماد سیاست‌ورزی است تا جایی که تشبیه به چرچیل به گفتارهای عامیانه و در وصف مردمان غیر سیاسی اما باهوش هم راه یافته است. قوام سیاست را بازی بزرگان می‌دانست و می‌کوشید در میانۀ اختلافات و انتظارات دو قدرت بزرگ جهانی – بریتانیا و شوروی- و بعدتر آمریکا منافع ایران را بجوید. نه مانند سید ضیاء کاملا با انگلستان هماهنگ باشد تا جایی که انگ نوکر و وابسته بر او هم بنشیند چراکه ناوابسته‌ها هم متهم می‌شدند چه به رسد کسانی که ابراز می‌کردند و نه مثل دکتر مصدق با انگلستان پنجه در پنجه افکند. قوام قدرت آینده جهان و بازیگر اصلی بعدی را آمریکا می‌دانست و به همین خاطر با زیرکی نظر موافق ایالات متحده را جلب کرد و آنها نیز حس کردند او بازیگر قهاری است که به انگلیسی‌ها باج نمی‌دهد اما مثل مصدق یک‌دنده نیست و هوای آمریکایی‌ها را هم دارد. چرچیل ایرانی اما توجه نداشت الگوی او هر قدر هم در خارج به نیرنگ و گاه پیمان‌شکنی روآورد در داخل به دموکراسی باور دارد. حال آن که قوام نه تنها برای توده های مردم که برای نهاد روحانیت یا سلطنت هم تره خرد نمی‌کرد و بازی را لا به لای روابط خارجی می‌خواست پیش ببرد. موفقیت در ماجرای آذربایجان از او قهرمانی ساخته بود و همه را به حساب خود گذاشت. چندان که در سال 1328 در مکاتباتی از اروپا با ابراهیم حکیمی وزیر دربار می نویسد: «‌غیر از , ...ادامه مطلب

ماهنامه اندیشه پویا - علی ملیحی: درباره چهره کلیدی عصر پهلوی اول که در قرن بیستم قربانی سنت وزیرکشی ایرانی شد.مهرماه 1312 پس از نُه ماه حصر و محاکمه و حبس انفرادی، عبدالحسین تیمورتاش به خط پایان رسید. این ماراتن جهنمی را رضاشاه برای او ترتیب داده بود. همو که از ترسش تیمورتاش در هفته های آخر غذای زندان را نمی خورد و تنها خوراکش تخم مرغ آب پز بود، مبادا که مسمومش کنند. و سرانجام که برای رفع گرسنگی، مجبور به خوردن غذای زندان شد، ساعاتی بعد از مسمومیت درگذشت. تیمورتاش که بود؟ چگونه برآمد و در تکیه زدن رضاخان بر تخت سلطنت چه نقشی بازی کرد؟ چگونه به نفر دوم کشور تبدیل شد و چه تاثیری بر اصلاحات پهلوی,تیمور,تاش,قربانی,سنت,وزیر,کشی,ایرانی ...ادامه مطلب